Sarsıntılı bir yolculuk, direksiyon hakimiyetinin zayıflaması gibi sorunlarla karşılaşıldığında ilk akla gelen konulardan biri aracın şaftı ile ilgilidir. Şaft sistemindeki herhangi bir arıza; titreşim, ses ve çekiş kaybı gibi belirtilerle kendini gösterebilir ve zamanında müdahale edilmezse problemlere yol açabilir. Bu nedenle düzenli bakım ve kontrol büyük önem taşır. Peki, şaft tam olarak nedir, şaft kaynaklı arızalar nelerdir?
Şaft, motor ile diferansiyel arasında mekanik bağlantı kurarak motor torkunu tekerleklere ileten döner mildir. Genellikle çelik veya alüminyumdan üretilir ve özellikle arka tekerlekten çekişli ve dört tekerlekten çekişli araçlarda kullanılır. Dönme hareketi sırasında oluşan torku iletirken esneme, uzama ve bükülmelere dayanacak şekilde tasarlanmıştır. Şaft, üzerindeki mafsal yani kardan ve kavrama elemanları sayesinde süspansiyon hareketlerine uyum sağlayarak kesintisiz güç iletimini mümkün kılar. Bu parça, aktarma organlarının verimli ve güvenli çalışması açısından kritik öneme sahiptir.
Özetle; şaft, motordan veya şanzımandan aldığı dönme hareketini tekerleklere ileten döner mil sistemidir. Özellikle arkadan itişli, dört çeker veya uzun şasi araçlarda şaft çok önemlidir.
Aracın ön tarafındaki güç ünitesinden arka tekerleklere hareketi ileten bağlantı elemanı olan tahrik şaftı, aracın alt kısmında bulunur. Ön ve arka aks arasında, araç boyunca uzunlamasına konumlanır.
Şaft, araçlarda motorun ürettiği döner hareketi ve torku, tekerleklere iletme görevini üstlenir. Özellikle arka tekerlekten veya dört tekerlekten çekişli araçlarda motor ile diferansiyel arasında köprü kurar. Yol koşullarına ve süspansiyon hareketlerine uyum sağlayarak esnek bir bağlantı sunar, böylece güç iletimi kesintisiz olur. Aynı zamanda titreşim ve burulmalara karşı dayanıklı yapısıyla aracın sürüş konforunu ve mekanik bütünlüğünü korur.
Şaftın araçtaki görevlerini aşağıdaki maddelerle özetleyebiliriz:
Şaft mafsalı, aracın hareketli parçaları arasında esnek bağlantı sağlayan, özellikle döner hareketin iletiminde açısal farklılıklara uyum gösteren bir bileşendir. Genellikle şaftın her iki ucunda bulunur ve motorla diferansiyel gibi sabit olmayan parçalar arasında güç aktarımını mümkün kılar. Bu mafsallar, yol yüzeyindeki engebeler ya da süspansiyon hareketleri sırasında oluşan açısal değişikliklere rağmen şaftın dönmesini sağlar. En yaygın türleri üniversal mafsal (U-joint) ve sabit hız mafsalıdır. Bu sayede hem sürüş konforu artar hem de mekanik parçaların ömrü uzar.
Şaft arızaları genellikle titreşim, ses ve güç iletimindeki aksaklıklarla kendini gösterir. En sık karşılaşılan şaft arızaları arasında denge bozukluğu, şaft mafsallarının aşınması, burç ya da rulman arızaları ve şaftın eğilmesi yer alır. Bu tür arızalarda araç seyir halindeyken özellikle hız arttıkça titreşim hissedilir, alt kısımdan “vuruntu” veya “uğultu” sesleri duyulabilir. Aynı zamanda çekişte azalma, yakıt tüketiminde artış ve yol tutuşunda bozulmalar meydana gelebilir. Şaft arızaları göz ardı edildiğinde aracın diğer mekanik aksamlarına zarar verebilir, bu nedenle belirtiler fark edildiğinde teknik destek almak gerekir.
Şaft arızaları ve belirtileri için aşağıdaki maddeleri dikkate alabilirsiniz.
Şaft arızası oldukça tehlikelidir. Çünkü aracın güç aktarım sistemini doğrudan etkiler. Şaft kırıldığında ya da bağlantı noktaları zarar gördüğünde araç hareket kabiliyetini kaybedebilir, ani duruşlar yaşanabilir veya kontrol kaybı oluşabilir. Bu da hem sürücünün hem de trafikteki diğer kişilerin güvenliğini riske atar. Bu nedenle, şaftla ilgili en ufak bir belirti ciddiye alınmalı ve vakit kaybetmeden uzman desteği alınmalıdır. Özellikle uzun vadede ihmal edilirse, şaft kırılması yaşanabilir ve bu da yüksek hızda çok tehlikeli sonuçlara yol açabilir.
Arabanın şaftı, aracın hareketini sağlayan en kritik parçalardan biridir. Ancak zamanla kullanım koşulları, bakım eksiklikleri ve bazı sürüş alışkanlıkları nedeniyle bozulabilir. Şaftın bozulmasına neden olan başlıca etkenler aşağıdaki gibi özetlenebilir.
Bu etkenlerin birleşimi, şaftın bozulmasına ve aracın sürüş güvenliğinin tehlikeye girmesine neden olabilir. Bu nedenle düzenli bakım ve kontrollü sürüş çok önemlidir.
Şaft sisteminde oluşabilecek arızalar, yalnızca sürüş konforunu değil, doğrudan sürüş güvenliğini de etkileyebilir. Bu nedenle şaftla bağlantılı bileşenlerin düzenli olarak kontrol edilmesi büyük önem taşır. Özellikle süspansiyon kontrolü, fren balatası değişimi ve rot ayarı gibi hizmetler aracın genel denge ve güvenliğini doğrudan etkileyen işlemlerdir. Ayrıca lastik rotasyonu da şaft ve yürür aksam üzerindeki yük dağılımını dengelemek açısından ihmal edilmemelidir. Tüm bu kontroller için güncel araç servis fiyatları hakkında bilgi alabilir, beklemeden kolayca araç bakım randevusu oluşturabilirsiniz. Size en yakın oto servis noktalarından biriyle iletişime geçerek Otopratik uzmanlığıyla aracınızı güvenle koruma altına alabilirsiniz.
Bakım
Randevu Al
